Dưa hấu, dưa hoàng kim, dưa lưới,… là những loại trái cây vốn dĩ rất quen thuộc với người Việt Nam, nhất là trong dịp Tết đến, Xuân về. Bằng kỹ thuật ghép và tạo hình trái vuông, PGS.TS Trần Thị Ba, nguyên giảng viên cao cấp Trường Đại học Cần Thơ và TS. Võ Thị Bích Thủy, giảng viên khoa Khoa học cây trồng, Trường Nông Nghiệp (thuộc Trường Đại học Cần Thơ) đã cùng nghiên cứu thành công quy trình công nghệ trồng dưa hoàng kim kiểng độc đáo (ảnh). Quy trình này vừa được Trường Đại học Cần Thơ công nhận, góp phần mang đến không gian Tết thêm rực rỡ.
Tại nhà màng nghiên cứu của Trường Nông nghiệp (thuộc Trường Đại học Cần Thơ), hàng trăm gốc dưa Tết đẹp mắt đang cho trái chín rộ. Cũng là trái dưa hấu, dưa lưới, dưa lê, nhưng vườn dưa ở đây lại khá đặc biệt khi cây chỉ cao chừng 60cm; trái hình vuông, tròn mang ý nghĩa thiêng liêng trời và đất. Ngoài ra, trái được tạo hình bắt mắt với hình đồng tiền vàng, trái tim, hoa mai, chữ “Tài”, “Lộc”,… PGS.TS Trần Thị Ba cho biết, hiện nay, khuynh hướng người tiêu dùng chuộng các loại kiểng chậu từ cây ăn trái, như: me, khế,… Riêng các giống dưa thuộc dạng thân thảo nên rất khó để làm kiểng bonsai. Mặt khác, đặc thù của các giống dưa có thời gian sinh trưởng chỉ kéo dài khoảng 2 tháng, khi trái chín thì bộ lá cũng tàn theo nên có thời gian chưng Tết rất ngắn. Vì vậy, ý tưởng trồng dưa kiểng vẫn là bài toán khó.
Từ thực tế này, PGS.TS Trần Thị Ba và TS. Võ Thị Bích Thủy đã tìm tòi nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào việc ghép dưa kiểng. Với kiến thức lũy hơn 30 năm về cách ghép giống trên nhiều loại cây trồng, như: khổ qua ghép trên gốc mướp, dưa leo ghép trên gốc bầu,… PGS.TS Trần Thị Ba đã có ý tưởng ghép các giống dưa lưới, dưa hấu và dưa hoàng kim trên gốc mướp. Trước đây, ứng dụng ghép chủ yếu giúp cây kháng bệnh. Nay, với cách ghép này, cây dưa được “thu nhỏ” lại đáng kể và giữ được bộ lá xanh tươi, sung mãn qua 2 tuần Tết. PGS.TS Trần Thị Ba bật mí: “khi gốc dưa trồng được 25-30 ngày và mướp cũng được trồng xấp xỉ thời gian này, tôi sẽ tiến hành ghép. Cách làm này không chỉ bỏ được một đoạn gốc dưa già mà còn rút ngắn đoạn thân dưa”. Đáng chú ý, cây mướp có thời gian sinh trưởng gấp 2-3 lần so với cây dưa. Việc ghép dưa vào gốc mướp sẽ giúp kéo dài thời gian sinh trưởng của dưa cũng như “nuôi” được bộ lá xanh trong thời gian dài. Qua nghiên cứu, theo dõi quy trình, sau khi khi thu hoạch dưa, người trồng vẫn có thể chăm sóc và thu hoạch được lứa trái tiếp theo.
Dịp Tết Nguyên đán 2023, PGS.TS Trần Thị Ba và TS. Võ Thị Bích Thủy trồng khoảng 600 chậu dưa kiểng các loại. Qua nghiên cứu, chăm sóc cho thấy tỷ lệ đậu trái đạt nhỏ theo ý muốn, nâng tầm thành công vẻ đẹp và giá trị của các giống dưa; nhất là trên giống dưa hoàng kim và dưa hấu. Mỗi chậu dưa có trái chín mang dáng hình độc đáo, dễ chăm sóc, có thể trang trí trước hoặc trong nhà mà không chiếm quá nhiều diện tích. Giá mỗi chậu dưa kiểng có thể bán từ 600.000-700.000 đồng/chậu phù hợp với túi tiền của nhiều người. Một lý do đặc biệt khiến nhiều người lựa chọn dưa kiểng là vì thân mướp đâm chồi rất mạnh, phù hợp với ước mong đem lại nhiều may mắn cho gia chủ.
“Do quy trình đạt tỷ lệ thành công cao nên trong thời gian tới, chúng tôi sẽ mở rộng mô hình, chuyển giao cho bà con nông dân và các đơn vị sản xuất dưa ứng dụng công nghệ cao trồng nhà màng. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu tạo hình cho cây trái bắt mắt hơn” – PGS.TS Trần Thị Ba chia sẻ trong sự phấn khởi. PGS.TS Trần Thị Ba cũng cho biết thêm, hiện cô đã sẵn sang chuyển giao kỹ thuật cho các tổ chức và nông dân quan tâm đến kỹ thuật này.
Lê Thị Hoa
Hội Nông dân thành phố
